به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «موج‌رسا»؛ پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ کشور ما شاهد تحولات عمده‌ای در زمینه‌های مختلف به‌ویژه در عرصه‌های علمی و فناوری بوده است. این تحولات نهتنها به تغییرات ساختاری در نظام آموزشی و دانشگاهی منجر شد، بلکه به ارتقاء سطح دانش و فناوری در کشور کمک شایانی کرد. یکی از اهداف اصلی انقلاب اسلامی خودکفایی در تمامی زمینه‌ها از جمله علم و دانش بود که این هدف به تدریج به واقعیت پیوست.
بیشتر بخوانید
از زمان انقلاب، دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی به عنوان نهادهای اصلی تولید علم و فناوری نقش کلیدی در پیشرفت‌های علمی ایفا کردند. با توجه به محدودیت‌ها و چالش‌هایی که کشور با آن مواجه بود، تلاش‌های مستمر پژوهشگران و دانشمندان ایرانی موجب شد که ایران به یکی از کشورهای پیشرو در زمینه تولید علم و فناوری تبدیل شود. این پیشرفت‌ها به ویژه در زمینه‌هایی مانند نانو، زیست‌فناوری، علوم شناختی و هوافضا مشهود است.
در دو دهه گذشته نهضت جدیدی در کشور شکل گرفته است که هدف آن تجاری‌سازی علم و فناوری و ارتباط نزدیک‌تر بین دانشگاه‌ها و صنعت است. این رویکرد علاوه بر اینکه به توسعه اقتصادی کشور کمک می‌کند، بلکه موجب بهبود کیفیت زندگی مردم نیز می‌شود. با ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان و پارک‌های علم و فناوری تلاش شده است تا دانش تولید شده در دانشگاه‌ها به سمت کاربردی شدن پیش برود. این روند نشان‌دهنده یک تغییر اساسی در نگرش به علم و فناوری در کشور است.
توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان از جمله دستاوردهای مهم این رویکرد است. این شرکت‌ها با بهره‌گیری از دانش دانشگاهی توانسته‌اند محصولات و خدمات نوآورانه‌ای را ارائه دهند که در بازارهای داخلی و خارجی رقابت کنند. این امر به افزایش درآمد ملی کمک کرده و موجب اشتغال‌زایی نیز شده است. به عنوان مثال در سال‌های اخیر بسیاری از جوانان با ایده‌های نوآورانه خود توانسته‌اند کسب و کارهای موفقی راه‌اندازی کنند که نشان‌دهنده توانمندی‌های بالای علمی و کارآفرینی در کشور است.
در کنار این تحولات ایجاد مراکز کارآفرینی و نوآوری در دانشگاه‌ها نیز از دیگر اقداماتی است که به تجاری‌سازی علم کمک کرده است. این مراکز با هدف حمایت از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان در راه‌اندازی کسب و کارهای نوپا تأسیس شده‌اند. برگزاری جشنواره‌ها و مسابقات ایده‌پردازی نیز به شناسایی استعدادها و تشویق جوانان به ورود به دنیای کارآفرینی کمک می‌کند.
یکی دیگر از جنبه‌های مهم رشد علمی و فناوری در ایران توسعه روابط بین‌المللی علمی است. افزایش تعداد دانشجویان خارجی که در دانشگاه‌های ایران تحصیل می‌کنند، نشان‌دهنده این واقعیت است که جمهوری اسلامی ایران توانسته به یک مقصد معتبر برای تحصیل تبدیل شود. این امر نهتنها به تبادل فرهنگی و علمی کمک می‌کند، بلکه موجب ارتقاء سطح علمی کشور نیز می‌شود.
با این حال برای تحقق اهداف علمی و فناوری کشور لازم است که برنامه‌ریزی‌های دقیق و منسجمی انجام شود. توسعه شاخص‌های علمی و فناوری بر اساس توصیه‌ها و تأکیدات مقام معظم رهبری و سایر مسئولان نظام باید در دستور کار قرار گیرد. این شاخص‌ها باید شامل معیارهایی مانند یافته‌های تحقیقاتی که کاربردی شده‌اند، میزان تأثیر دانشگاه‌ها در اشتغال و کارآفرینی و میزان تولید ثروت از علم باشند.
از سوی دیگر برای دستیابی به موفقیت‌های بیشتر در عرصه علم و فناوری همکاری نزدیک بین دانشگاه‌ها، صنایع و نهادهای دولتی ضروری است. ایجاد شبکه‌های همکاری و تبادل اطلاعات بین این نهادها می‌تواند به تسهیل روند تحقیق و توسعه کمک کند. همچنین حمایت‌های مالی و فنی از پروژه‌های تحقیقاتی باید مورد توجه قرار گیرد تا پژوهشگران بتوانند بدون دغدغه مالی به فعالیت‌های علمی خود ادامه دهند.
پیشرفت‌های علمی و فناوری نیازمند همت و همکاری تمامی نهادها هستند. دانشگاه‌ها باید بتوانند با تأمین نیروی انسانی متخصص و آموزش‌های لازم بستر مناسبی برای رشد علمی فراهم کنند. همچنین صنایع باید با پذیرش نوآوری‌ها و همکاری با دانشگاه‌ها زمینه را برای تجاری‌سازی علم فراهم آورند.
با توجه به فرصت‌های موجود امید است که با ادامه این روند و حمایت‌های لازم از سوی دولت و سایر نهادها بتوانیم به دستاوردهای بزرگ‌تری در عرصه علم و فناوری دست یابیم. تحقق این اهداف به توسعه اقتصادی کشور کمک می‌کند و موجب ارتقاء جایگاه ایران در سطح جهانی خواهد شد. میر نریمان یوزباشی رئیس دانشگاه علمی کاربردی استان زنجان
انتهای خبر/